ارگونومی
بعنوان رشته ای از علوم که با بدست آوردن بهترین ارتباط میان کارگران و محیط
کاری شان ، مرتبط است تعریف میشود . ارگونومی با ارزیابی قابلیتها و
محدودیتهای انسان (بیومکانیک و آنتروپومتری ) ، استرسهای کاری و محیطی
(فیزیولوژی کار و روانشناسی صنعتی ) ، نیروهای استاتیک و دینامیک روی بدن
انسان (بیومکانیک )، احتیاط (روانشناسی صنعتی ) ، خستگی (فیزیولوژی کار و
روانشناسی صنعتی )، طراحی و آموزش و طراحی ایستگاه کاری و ابزارها
(آنتروپومتری و مهندسی )، سر و کار دارد. بنابراین ارگونومی از خیلی از علوم
و مهندسی تشکیل یافته است .
موضوع
ارگونومی :
ارگونومی
شغلی تلاش میکند تا با بازبینی سیستم های کاری ، آنها را در جهت کاهش
استرسهای حرفه ای تغییر دهد .
اصول
ارگونومی در صنعت :
-
طراحی تغییر ، جایگزینی و نگهداری تجهیزات برای ارتقای بهره
وری ، زندگی کاری و کیفیت تولید
-
طراحی و تغییر فضاهای کاری و جانمایی کاری برای سهولت و سرعت
عملیات خدمات و نگهداری
-
طراحی و تغییر روشهای کاری شامل اتوماسیون و تخصیص وظیفه بین
اپراتور و ماشین
-
کنترل فاکتورهای فیزیکی (گرما ،سرما،صدا،ارتعاش ،نور) در محل
کار برای تولید بهتر و ایمنی کارکنان
فاکتورهای
استرس در محیط های کار :
هر محیط کاری
فاکتورهای استرس مخصوص خود را دارد. در زیر فاکتورهای استرس شناخته شده در
محل کار آمده است .
-
پیچیدگی و تعدد ابزارهای مورد استفاده در محیط کار
-
وضعیتهای محیطی غیر طبیعی (گرما ، صدا ، ارتعاش ، روشنایی ،
مواد سمی و …)
-
بار کاری فیزیکی و فکری
نتایج
بکارگیری ارگونومی
موارد زیر
تعدادی از نتایج بکارگیری اصول ارگونومی در محل کاراست .
-
درک تاثیر مخصوص نوع کار روی جسم کارکنان و کارایی شغلی شان
-
پیش بینی پتانسیل اثرات طولانی مدت (یا تجمعی ) کار روی جسم
کارکنان
-
ارزیابی تناسب محل کار و ابزارها برای کارگران جهت انجام کار
-
بهبود بهره وری و آسایش کارگران توسط (تطبیق کار برای شخص )
یا تطبیق شخص برای کار نتایج این قبیل تلاشها دستیابی به بهترین هماهنگی میان
قابلیتهای کارگر و نیازمندیهای شغل است .
بیومکانیک
بیومکانیک
ترکیبی از فیزیک مهندسی (مکانیک ) ، آنتروپومتری و پایه علوم پزشکی (بیولوژی
و فیزیولوژی ) که از طریق ریاضی مرتبط گشته اند . آن قوانین فیزیکی را برای
توصیف پدیده های بیولوژیکی بدن انسان استفاده میشود . اصول بیومکانیک جهت
مطالعه پاسخهای بدن انسان به بارها و استرس هایی که در محیطهای کاری بر آن
قرار میگیرد، میباشد .
فیزیولوژی
کار :
مطالعه
عملکرد ارگانیسمهای انسان توسط استرسهای کار ماهیچه ای تحت تاثیر قرار
میگیرد.
پاسخهای
فیزیولوژیک ناشی از کار فیزیکی شامل سیستمهای ماهیچه ای اسکلتی و قلبی عروقی
میباشد.
ارزیابی توانایی کاری
1-
ضربان قلب
2-
اکسیژن مصرفی
بیومکانیک حرفه ای
بررسی فیزیکی
کارگر و ابزار ، ماشین آلات و مواد به نحوی که کارایی بهینه داشته و کمترین
آسیبها متوجه شخص گردد اختلالاتی را که بدلیل عدم تطابق قابلیتهای فردی و
نیازمندیهای شغلی وجود دارد را به حداقل میرساند و از بروز یک اختلال اسکلتی
–عضلانی
پیشگیری مینماید .
جنبه های بهداشتی ارگونومی
1-
پیشگیری از بیماریها و اختلالات ناخواسته و غیبت
2-
طراحی بهینه ایستگاههای کاری
3-
بهترین استفاده از انرژی تلاش کاری
4-
بهترین استفاده از منابع و قابلیتهای کارگر
جنبه های اقتصادی ارگونومی
1-
استفاده بهینه از انرژی که باعث کارایی بیشتر میگردد
2-
دوره های منظم کار و استراحت که باعث بهره وری بیشتر میگردد
3-
حذف خستگی که باعث افزایش کیفیت کار میشود .
خستگی ناشی از کار
خستگی ناشی
از کارعبارتست از ضعف و ناتوانی در تمامی حرکات بدن بطوریکه این نوع خستگی در
صنعت بصورت خستگی عضلانی (جسمی ) و خستگی روحی (روانی ) ظاهر میشود .
انواع خستگی