ایمنی خودرو- تست تصادف

▪تست تصادف
تست تصادف اصلی ترین مرحله بررسی خودرو در جهان است؛ از جمله دیگر بررسی مسایل ایمنی، یک پیست مجهز است که هیچکدام از این موارد در ایران وجود ندارد. براساس بررسی آماری ۹۰ درصد برخورد اتومبیل‌ها در شهر با سرعت ۶۰ کیلومتر بر ساعت روی می‌دهد و در تصادف جدی از این نوع معمولا ۷۰ درصد قسمت عقب خودروها آسیب می‌بیند. به همین دلیل در آزمایشگاه‌ها، جسمی را با سرعت ۶۰ کیلومتر بر ساعت با قسمت عقب خودرو برخورد می‌دهند، در این زمان آدمک‌های درون خودرو واکنشی از خود نشان می‌دهند که براساس سنسورهای مختلف در قسمت‌های مختلف خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد و مشخص می‌شود که بیشترین امکان آسیب در کجاست. ایمنی قسمت عقب یعنی فاصله میان صندوق بار و تکیه‌گاه ردیف سوم صندلی‌ها که باید درست طراحی شود، در برخورد از قسمت عقب، سر سرنشینان به سقف و زانو و بدن آنها نیز به صندلی جلو اصابت می‌کند؛ در این باره باید ارگونومی و طراحی سقف به گونه‌ای باشد که ضربه را به حداقل برساند. البته جنس مواد نیز در این آزمایش‌ها بسیار مهم است. به نظر کارشناسان خودروها هرچه بزرگتر ساخته شوند، در برخورد نیز ایمنی بالاتری خواهند داشت. البته اتومبیل‌های کوچک نیز در صورت طراحی درست ایمن خواهند بود. روش دیگر آزمایش تصادف‌ها که چندی است در قاره اروپا مورد توجه قرار گرفته، ایمنی افراد پیاده در صورت تصادف با خودروست و به همین دلیل، به خصوص خودرو و کاپوت جلوی آن باید به گونه‌ای طراحی شود که کمترین ضربه را به افراد پیاده وارد کند. این عامل سبب شده که کار طراحان در طراحی خودرو سخت‌تر شده و آنها کمتر می‌توانند از زوایای تیز استفاده کنند. تصادف از رو به رو نیز به دو صورت برخورد به مانع ساکن و برخورد با اتومبیل‌های در حال حرکت انجام می‌شود. در این آزمایش نیز میزان نیروی وارد شده به کل بدن آدمک‌ها بررسی می‌شود. به طور کلی، خودرو باید به گونه‌ای ساخته شود که جنس مواد سبب شود ضربه وارد شده به قسمت‌های مختلف بدن کاهش پیدا کند و جلو خودرو نیز باید به صورتی طراحی و ساخته شود که با جمع شدن جلو خودرو، به اتاق خودرو کمترین صدمه وارد شود و شدت ضربه کاهش یابد. در مجموع در آزمایش‌های انجام شده توسط کانون NCAP در هر خودرو قسمت‌های امن بدن سرنشینان خودرو با رنگ‌های مختلف مشخص می‌شوند. به عنوان مثال، رنگ سبز ایمن‌ترین وضعیت و رنگ سیاه کم‌ترین ایمنی را نشان می‌دهد.
●خلاقیت‌ها و نوآوری‌های طراحان ایمنی خودرو
محصولات خودروسازان سوئدی و آلمانی مثل «ولوو» و «فولکس واگن» از نظر ایمنی در رده نخست جهانی قرار دارند و بالاترین آمار فروش و همچنین از جمله گرانترین خودروهای جهان به این خودروسازان اختصاص دارد. در کارخانه‌ای مانند بی.ام.و و رنو، نیز اصلی‌ترین فاکتور طراحی ایمنی است و مهندسان از همان ابتدا به ایمن‌سازی تک تک طراحی‌های قسمت‌های مختلف خودرو توجه می‌کنند. توسعه و طراحی خودرو و در نظر گرفتن ایمنی با استفاده از ابزارهای دیجیتال بسیار ساده و این عامل سبب شده که بسیاری از تست‌های فیزیکی به فضای مجازی انتقال یابند. در این روند، مقاومت خودرو در قبال انواع ضربات از طریق شبیه‌سازی ارزیابی می‌شود و کلیه خصوصیات لازمه از ابتدای طراحی و توسعه خودرو به طور مجازی محاسبه می‌شود. هنگام تصادف و زمان وقوع ضربه،‌ ساختار خودرو به نحوی قابلیت تغییر شکل دارد که انرژی سینتیک، ضربه را از خود دفع می‌کند. در صورت ضربه رو در رو نیز در خودروهای ایمن باید طراحی جایگاه موتور به صورتی باشد که مجموعه‌های مکانیکی در یکدیگر جمع شوند و ضربه را در خود جذب کنند. در بخش فوقانی نیز موج شوک از طریق ستون‌های جلو باید به عقب منتقل شود. در صورت ضربات جانبی بهتر است که موج شوک از یک سو از طریق تراورس جلو به طرف بالا منتقل شود و در قسمت زیر نیز باید جریان شوک با گذر از رام زیر موتور به طرف پایین هدایت شود. داشبورد خودرو نیز در صورت ضربه از رو به رو نقش مهمی را برای محافظت سرنشینان ایفا می‌کند. ساختار لانه زنبوری در داشبورد خودرو می‌تواند ضربه را تا حد زیادی جذب کند. همچنین استفاده از پلی پرپیلن نیز در مجموعه داشبورد می‌تواند ضربه را به حداقل برساند. معمولا در خودروهای ایمن، داشبورد به صورت محدب طراحی می‌شود تا کمترین آسیب به ساق و مچ پا وارد شود. صندلی‌ها هم به گونه‌ای طراحی می‌شوند که وظیفه محافظت از لگن سرنشینان را برعهده گیرند. سینی‌های زیر پای راننده و کمک راننده نقش محافظت از پاها را نیز برعهده دارند. همچنین در قسمت ضربه‌های وارد شده از سمت عقب نیز مخزن سوخت باید زیر کف بدنه و به دور از اکسل عقب نصب شود تا به هیچ یک از اجزای دورانی و اکسل‌ها اصابت نکند. یک تراورس تقویتی نیز معمولا باید در پشت صندلی عقب نصب شود تا در صورت اصابت، مانع از ورود اشیای صندوق عقب به داخل اتاق شود. مواردی که گفته شد، تنها گوشه‌ای از ایمن‌سازی خودرو توسط مهندسان است. همچنین استفاده از کمربندهای ایمنی مدرن چند مرحله و استفاده از انواع ترمزها و کیسه‌‌های هوا سبب افزایش ایمنی خودرو می‌شود. طراحی در زمینه ایمنی، اصلی‌ترین نقش را ایفا می‌کند، چرا که حتی بسیاری از خودروها روی یک پلت‌فرم طراحی می‌شوند، اما ایمنی متفاوتی دارند. رنو با سابقه ۵۰ ساله در تحقیقات و توسعه در عرصه فناوری ایمنی خودرو در حال حاضر بعنوان یکی از پیشتازان این بخش شناخته شده است. تاکنون ۸ خودرو از محصولات رنو با دریافت درجه ۵ ستاره در تست‌های تصادف Euro NCAP حائز بالاترین درجه ایمنی خودرو شده اند. رنو برای ایمنی و ارتقاء آن بودجه ای بالغ بر یکصد میلیون یورو صرف کرده و بیش از ۶۰۰ متخصص در مراکز پژوهش خود به کار گرفته است. آنها جدا از ابتکارات خود به نیم قرن تجربه نیز اتکاء دارند. رنو برای نمایش تجهیزات و آماده سازی برای تست‌های تصادف دوربین‌های مخصوصی دارد که در سرعت بالای ۱۰۰۰ عکس در هر ثانیه فیلم می‌گیرد. رنو از تست قدرت و سرعت، تست تنظیم چرخ، برق (الکترود) که فشار و استرس راننده را اندازه می گیرد و ... بهره می‌برد. این افتخاری برای رنو است که با کامپیوترهای بزرگ ( ابر رایانه‌ها) دست به اندازه‌گیری می‌زند. مطالعات تصادف شناسی حاکی از آن است که ۷۰ درصد مرگ و میر و صدمات جدی ناشی از تصادفات مربوط به سرنشینان عقب خودرو می‌باشد. ضربه‌های وارد شده از جلو در سیستمهای ایمنی بصورت اولویت اساسی در خودروهای رنو مطرح گردید. با استفاده از سیستم Pyrotechnic Prefensioner و بالشتکهای مخصوص جهت نگهداری از سرنشین و جلوگیری از پرتاپ شدن به جلو در هنگام تصادف تلاش فراوانی صورت گرفته است. همچنین محل بسته شدن کمربند ایمنی به گونه‌ای تنظیم شده است که کمربند به جای قرار گرفتن بر روی شکم به خوبی به روی ران و لگن سرنشین تثبیت شود.در خودروی ClioIII همچنین از سیستم جدید صندلیهای مخصوص اطفال ۶ تا ۱۰ ساله در قسمت مرکزی صندلی عقب استفاده شده است. این صندلی مخصوص دارای بالشتک کوتاهتری بوده و شرایط درست نشستن را برای کودک فراهم می‌سازد. در این صندلی کمربند ایمنی جلوتر و پایین تر بسته می‌شود تا کمربند به خوبی بر روی لگن تثبیت شده و از لغزش بدن کودک از زیر آن پیشگیری شود. گروه رنو از سالها پیش تا کنون بر روی سیستمهای محافظتی و نگهدارنده بر مبنای خصوصیات تعادلی و مقاومتی بدن انسان کار کرده است. نخستین سیستم نگهدارنده برنامه ریزی شده رنو در سال ۱۹۹۵ در خودرو Megane عرضه گردید که بصورت یک سیستم کاهنده فشار و سیستم فعال کننده هماهنگ ترمز و کمربند ایمنی به منظور کاهش حداکثر فشار اعمال شده بر قفسه سینه از فشار ۱۰۰۰dan به فشاری معادل ۶۰۰dan در هنگام تصادف بود. سیستم جدید محافظتی و نگهدارنده رنو (SRP) در سال ۱۹۹۸ در خودروهای مگان و ClioII بکار رفت که شامل سیستم کاهنده فشار و کیسه های هوا با فشار تنظیم مخصوص راننده و سرنشینان خودرو بود. این سیستم حداکثر فشار اعمال شده ناشی از تصادف بر قفسه سینه سرنشینان را به ۴۰۰dan کاهش داد. در سیستم کاهش سرعت، حرکت بد سرنشین توسط کمربند ایمنی همراه افزایش پیش رونده فشار داخل کیسه هوا تحت فشار بدن سبب جذب انرژی ناشی از ضربه می‌گردد. سیستم SRP در سال ۲۰۰۱ در خودرو LagunaII بهینه شد که شامل سیستم کاهش فشار تصادف به ۴۰۰dan همراه کیسه‌های هوایی قابل تنظیم جلوی خودرو می‌باشد که بر اساس فشار و موقعیت بدن راننده بصورت خودکار تنظیم می‌گردد. توسعه بیشتر این سیستم با معرفی سیستم نگهدارنده و کاهنده فشار در کمربندهای ایمنی صندلی عقب خودرو حاصل شد. شرکت دایملر کرایسلر نیز روشی جدید، ابداع کرده است که سوانح رانندگی را به نحو چشمگیری کاهش می‌دهد. این سیستم به درصد ایمنی معروف است. سیستم درصد ایمنی، شرایط خطرناک را شناسایی می‌کند و سرنشینان را به حداکثر ایمنی می‌رساند. در این سیستم با توجه به اطلاعات ارسال شده از حسگر، ترمز ضدقفل ABS، سیستم پایداری خودرو EPS و بررسی آن درECU، شرایط خطرناک را در نظر می‌گیرد و با روش‌های متعدد خطر را کاهش می‌دهد. در این سیستم یاد شده، هنگام احساس خطر، جایگاه صندلی و حالت قرارگیری آن در امن‌ترین وضعیت خود قرار می‌گیرد. کمربندهای ایمنی خودرو نیز سخت شده و سقف‌های کشویی در صورت باز بودن به حالت اول خود باز می‌گردد. شرکت مرسدس بنز در آینده قصد دارد برنامه جامع‌تری برای این سیستم تهیه کند. برای مثال سیستم در هنگام اعلام خطر از قسمت‌های مختلف بدن، حفاظت خواهد کرد.