بهداشت محیط

محیط زیست ما از آب، هوا، خاک، انرژی و زندگی بیولوژیکی تشکیل شده و به شیوه های گوناگون به زندگی موجودات زنده تاثیر می گذارند.
انسان و سایر موجودات، هر یک به نحوی بر محیط تاثیر می گذارند، البته انسان اولیه تاثیرگذاری کمتری بر محیط زیست داشته و عدم آلودگی محیط زیست، شرایط زندگی را برایش امن تر می نمود ولی پیشرفت تکنولوژی آلا ینده و عدم تناسب آن با محیط زیست و تغییر تمدن بشری در طی دوران های مختلف، نادیده گرفتن روابط صحیح میان نیازهای بشری و محیط زیست، زندگی موجودات درکره زمین را روز به روز با مسایل پیچیده تری مواجه ساخته است، به طوری که انسان با فعالیت هایی از قبیل کشاورزی، صنعتی و بهره برداری از منابع وامکاناتی که برای ادامه زندگی در این محیط انجام می دهد، ضمن ایجاد تغییرات مفید و مناسب، سببآلودگی آن نیز می شود که این آلودگی مجددا بر انسان و موجودات دیگر اثرات ناخوشایندی باقی خواهد گذاشت و زندگی، پیشرفت، رشد و نمو و سلا مت او را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
امروزه با توجه به رشد فزاینده آلودگی های محیط زیست در اثر روند مصرفی زندگی انسان ها در جوامع گوناگون جهان، آلودگی ها به سرعت به سیستم های مختلف زیستی موجودات زنده رخنه کرده و در نتیجه بقا و زیست انسان را با خطر جدی مواجه ساخته است، گسترش کویرها، از میان رفتن جنگل ها، آلودگی آب و هوا، تخریب لا یه اوزن، انقراض گونه های حیاتی، تغییرات آب وهوا، تمامی مشکلا ت محیطی، آینده تاریکی را برای بشر ترسیم می کند، خصوصا جاهایی که آلودگی با رشد بی رویه جمعیت و فقر همراه باشد بدیهی است که به موازات پیشرفت علم و تکنولوژی و ایجاد آلودگی های محیطی، بشر هم برای دخالت وتغییر در محیط زندگی و ایجاد شرایط مطلوب تواناتر شده و می تواند برای رفع مشکلا تی که به دست خود به وجود آورده، راه حل های مناسبی پیدا کند. هر گونه دخل و تصرف در عوامل محیط زندگی (به منظور ایجاد شرایط مطلوب و شایسته برای زندگی از نظر سلا مت جسمی، درونی و اجتماعی) را بهداشت محیط می گویند.
به عبارت دیگر بهداشت محیط کنترل آن عده از عواملی است که به نحوی روی سلا مت انسان تاثیر می گذارند. در این رشته از عدم ارتباط انسان با مسائل محیطی او مطرح است و اساس آن از یک طرف مبتنی بر عدم زیستی و بیولوژیکی و از طرف دیگر به کارگیری فنون و اصول مهندسی بهسازی می باشد.
می دانیم که زندگی آغازین در کنار رودخانه ها شروع شده، زیرا انسان نمی توانست آب مورد نیاز خود را از فاصله های دور حمل کند و به همین جهت تمدن های قدیم در کنار رودخانه های بزرگ به وجود آمدند، ولی امروزه بشر قادر است که با اتکا به تکنولوژی پیشرفته آب را از صدها کیلومتر وحتی از دریاها و کوه ها عبور داده، آن را با بهترین کیفیت تهیه و در اختیار خود قرار دهد. از این رو مناطقی که در گذشته غیرقابل زندگی بود، امروزه به شهرهای بزرگ صنعتی تبدیل شده است.
با پیشرفت صنعت و ایجاد تحول اساسی در زندگی، بهداشت محیط، رشد و توسعه گسترده ای یافته و نقش و اهمیت آن در تامین سلا متی انسان ها بیشتر شناخته شده است.
● نقش بهداشت محیط در سلا مت انسان ها
انسان انرژی مورد نیاز خود را از طریق سوزاندن مواد آلی موجود در غذا با کمک آب و اکسیژن هوا کسب می کند، که حاصل آن انرژی و یک سری مواد زائد می باشد.
آنچه مسلم است این فعل انفعال به صورت ساده صورت نگرفته، بلکه مستلزم یک سری مکانیزم های پیچیده است که در بدن صورت می گیرد، لذا اولین ارتباط و تماس انسان با محیط خود از طریق هوا، غذا و آب می باشد.
هوا لا زم ترین ماده برای ادامه حیات است، زندگی انسان وابسته به این ماده می باشد انسان در هر دقیقه ۱۲-۲۰ مرتبه هوا را به درون ریه های خود وارد می کند و در یک شبانه روز تقریبا ۱۵ کیلوگرم هوا را تنفس می کند، لذا به سهولت به اهمیت حیاتی و بهداشتی آن می توان پی برد.
هوای سالم نقش بسیار مهمی در سلا مت انسان دارد و جلوگیری از آلودگی آن باید از سطح منزل مسکونی تا مراکز شهرهای بزرگ صنعتی مورد توجه قرار گیرد.
در محل سکونت گاز زغال، دود سیگار، سوخت ناقص وسایل گرمازا، گرد و خاک موجب آلودگی می گردد که باید توسط ساکنین منزل از آلودگی آن جلوگیری شود.
پس از آن انسان به آب بیش از هر ماده دیگر نیازمند است، آب در اعمال فیزیولوژیکی بدن انسان نقش اصلی و اساسی دارد، زندگی بدون آب برای هیچ موجود زنده ای از جمله انسان امکان پذیر نیست. بدن انسان روزانه به طور متوسط ۲/۲ لیتر آب برای اعمال فیزیولوژیکی خود نیاز دارد. با توجه به نقش بیماری هایی که توسط آب به انسان منتقل می شود باید به کیفیت آب مورد مصرف توجه خاصی مبذول داشت و مشخصات آن می باید با استانداردهای توصیه شده مطابقت داشته باشد، باید دانست که تصور داشتن محیطی سالم بدون داشتن آب سالم غیرممکن است، ولی لازم است بدانیم که آب یا محیط بهداشتی بیماری را طرد نمی کند، بلکه استفاده آگاهانه مردم از این تسهیلات است که می تواند بهبود بهداشت را موجب شده، اثرات دیگر تلاش ها را در حفظ جان و رشد انسان ها تقویت کند.
منبع تولید انرژی برای فعالیت انسان غذا است، آلودگی غذا می تواند مشکلات عظیم و غیرقابل جبرانی را برای بشر فراهم کند، به همین دلیل است که ایجاد شرایط محیط بهداشتی و کنترل های لازم روی کیفیت مواد غذایی در کلیه مراحل تولید، نگهداری، توزیع و فروش مواد غذایی به منظور جلوگیری از برابر تاثیر عوامل خارجی مورد نظر است.
در این فعل و انفعالات مواد زایدی به صورت مدفوع و زباله به وجود می آید که می تواند بزرگترین کانون برای انتشار عوامل بیماری زا در محیط گردد و موجبات آلودگی آب های زیرزمینی، سطحی و همچنین آلودگی خاک شده، زمینه مناسبی برای تخم گذاری، رشد و نمو و انتقال بیماری ها و آلودگی توسط حشرات و ناقلین را فراهم نماید. بنابراین جمع آوری و دفع صحیح و بهداشتی مواد زاید و کنترل ناقلین یکی از فعالیت های اصلی بهداشت محیط است.
انسان برای محافظت خود از شرایط آب و هوای نامساعد نیازمند به مسکن است که خود از نظر شرایط محیطی از قبیل نور، حرارت و تهویه و غیره باید دارای شرایط و خصوصیاتی باشد که سلامت او را تامین و حفظ کند.
با تغییرات سریع تکنولوژی، صنعت، تنوع محصولات گوناگون صنعتی و کشاورزی انسان در محیط کار خود به طور مستقیم و غیرمستقیم با عوامل شیمیایی - فیزیکی و بیولوژیکی خطرناک روبه رو است که اگر تدابیر فنی بهداشتی به کار گرفته نشود به راحتی سلامت او را تحت الشعاع قرار خواهند داد و پس از مدتی کار به جای شادی و نشاط، بیماری را برای او به ارمغان خواهد آورد.
کاربرد مواد رادیواکتیو و پرتوزا در صنعت - کشاورزی و پزشکی و جلوگیری از عواقب وخیم آن از لحاظ استفاده از دیگر فعالیت های بهداشت محیط است که باید بدان توجه خاصی مبذول کرد.

برگرفته از سایت آفتاب