عوارض امواج الکترومغناطیسی وسایل منزل



هشدار وزارت بهداشت در مورد عوارض امواج الکترومغناطیسی وسایل منزل

فناوری اطلاعات

تاریخ انتشار 25/12/86 شماره سریال 16942
؛فرهنگ حفاظت در برابر پرتو ها در ایران نهادینه نشده است
طاهره ساعدی
؛ بسیاری از وسایل منزل مانند سشوار و ماشین لباسشویی امواج الکترومغناطیسی مضری از خود ساطع می کند که شدت آن می تواند حتی از شدت امواج الکترومغناطیسی منتشر شده در زیر دکل های برق فشار قوی بیشتر باشد. متاسفانه در ایران فرهنگ حفاظت در برابر پرتوها و اشعه ها نهادینه نشده است.
مهندس علی گورانی، کارشناس مسئول بهداشت پرتوها در وزارت بهداشت ، ضمن اعلام این مطلب به خراسان می گوید: پرتوها در زندگی امروز کاربردهای وسیعی دارد ولی متاسفانه در ایران با وجود استفاده گسترده ای که از وسایل پرتوزا می شود، به هیچ وجه نکات حفاظتی در برابر آن ها رعایت نمی شود، در حالی که قرار گرفتن در معرض منابع پرتوزا که طیف وسیعی ازجمله وسایل منزل را شامل می شود، بدون رعایت نکات ایمنی ازجمله حفظ فاصله، می تواند باعث ایجاد عوارض خطرناکی در بدن شود. اما توصیه وزارت بهداشت آن است که یا از این وسایل استفاده نشود یا در صورت ضرورت به مدت کم و با رعایت نکات ایمنی مورد استفاده قرار گیرد.
مهندس علی گورانی، کارشناس مسئول بهداشت پرتوها در وزارت بهداشت می گوید: پرتوهایی که انسان را به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر خود قرار می دهد و می تواند عوارض و تاثیرات نامطلوبی بر بدن به جای بگذارد، از نظر میزان انرژی به ٢ دسته یونیزان و غیریونیزان تقسیم می شود؛ پرتوهای یونیزان پرتوهای دارای انرژی زیاد است که در برخورد با بدن انسان باعث شکستن پیوندهای شیمیایی بافت ها می شود و گاه می تواند عوارض بسیار شدیدی در پی داشته باشد. این پرتوها عبارت است از پرتوهایی که از تجهیزات پزشکی مانند رادیوگرافی، رادیولوژی، ماموگرافی، MRI، سی تی اسکن انتشار می یابد و همچنین پرتوهایی که از منابع طبیعی تشعشع پیدا می کند مثل پرتوهای X، گاما، ماوراء بنفش و مادون قرمز که از کیهان به زمین می رسد.وی می افزاید: تمام پرتوهای یونیزان دارای منبع یا چشمه ساطع کننده اشعه می باشد. این اشعه ها همچنین به صورت غیرمستقیم هم سلامت انسان را تحت تاثیر قرار می دهد زیرا وقتی در هوا منتشر می شود، می تواند باعث یونیزاسیون ملکول های هوا شود که این ملکول های یونیزه بر بدن انسان تاثیر نامطلوبی می گذارد.پرتوهای غیریونیزان دربرگیرنده پرتوهای ناشی از تجهیزات مخابراتی، تلفن های همراه، BTSها، سیستم های ضدعفونی کننده با اشعه ماوراء بنفش، منابع مولد لیزر، مایکرو ویوهای مخابراتی، اجاق های مایکرو ویو، پرتوهای مادون قرمز و همچنین پرتوهای ناشی از وسایل برقی خانگی مانند سشوار، جاروبرقی و لباسشویی می باشد، باید توجه داشت تمام وسایل برقی خاموش تا زمانی که دو شاخه آن ها به پریز متصل است، از خود امواج الکتریکی ساطع می کنند ولی وقتی روشن می شود علاوه بر امواج الکتریکی، امواج الکترومغناطیسی نیز منتشر می کند. چنانچه این وسایل دارای الکتروموتور باشد، امواج الکترومغناطیسی آن ها بسیار زیاد است.وی در ادامه تاکید می کند: امروزه استفاده از پرتوها چه مستقیم و چه غیرمستقیم به صورت یک ضرورت درآمده است، بنابراین باید از مسائل ایمنی و حفاظتی در برابر تاثیرات نامطلوب آن ها آگاهی داشته باشیم.
؛منابع تولید پرتوها
؛بیشترین انرژی که به بدن می رسد یا بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، ناشی از پرتوهای یونیزان است که از منابع طبیعی یا مصنوعی منتشر می شود. ٨٢ درصد این انرژی از طبیعت و فقط ١٥ درصد آن ناشی از تجهیزات پزشکی است.به عنوان مثال رادون ٢٢٦ از منابع زمینی منتشر می شود و بیشترین انتشار این رادیوایزوتوپ زمانی است که عملیات حفاری انجام می شود. در واقع حفاری ها باعث آزاد شدن رادون، انتشار آن و در نتیجه آلودگی هوا می شود. سازمان بهداشت جهانی پروژه ای تحت عنوان رادون تعریف کرده است که براساس آن ٣٢ کشور دارای سطح بالای تشعشعات رادون، باید دستورالعمل صادر شده سازمان بهداشت جهانی را اجرا کنند. این پروژه به دلیل آمار بالای مرگ و میرهای ناشی از رادون تعریف شده است. براساس این آمارها، میزان مرگ و میر ناشی از رادون فقط در آمریکا ٢١ هزار نفر است که حتی از میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی و آتش سوزی ها بالاتر است.طبق نظر سازمان بهداشت جهانی، ایران نیز جزو کشورهایی است که ملزم به رعایت دستورالعمل درج شده در این زمینه است، چون کشور ما دارای منطقه ویژه ای در رامسر است که میزان رادون تشعشعی آن بسیار بالاست. این منطقه رامسر بعد از برزیل در جهان بیشترین تشعشعات رادون را دارد. این میزان رادون از گل های سفید حاشیه ٩ چشمه آب گرم در رامسر در هوا منتشر می شود که علاوه بر آلودگی هوا می تواند تاثیرات نامطلوبی بر بدن به جای بگذارد.مهندس گورانی در ادامه خاطرنشان می کند: میزان جذب پرتوهای مضر در افراد سیگاری بسیار بیشتر است. براساس آمارها، هر انسان سالم به طور متوسط سالانه ٣٦١ میلیون رونت (واحد سنجش میزان اشعه جذب شده توسط بدن) پرتوگیری دارد؛ در حالی که میزان پرتوگیری یک فرد سیگاری دست کم ٢٨١ میلیون رونت بیشتر است.
؛پرتوهای UV (ماوراء بنفش)
؛فرآیند پرتوگیری از اشعه ماوراء بنفش در دنیا معمول است ولی در کشور ما این مسئله به صورت حاد درآمده است، چون ما در ٤ فصل سال در معرض تابش نور خورشید قرار داریم و متاسفانه هیچ فرهنگ سازی هم در این زمینه نشده است. در حالی که در اروپا یک برنامه منسجم برای حفاظت در برابر اشعه ماوراء بنفش تدوین شده است. ٣ نوع پرتو UV تحت عنوان A، B و C وجود دارد که نوع C دارای بیشترین میزان انرژی است. خوشبختانه اتمسفر مانند یک فیلتر عمل و پرتوهای پرانرژی را حذف می کند به عنوان مثال پرتو C به طور کامل حذف می شود، دامنه انتشار پرتو نوع B تا نزدیکی سطح زمین مانند کوه های مرتفع یا هواپیماهای در حال پرواز است اما پرتو A به سطح زمین می رسد. در گندزدایی از پرتوهای UV استفاده زیادی می شود. البته باید توجه داشت دستگاه های مولد این پرتو باید فقط UVc تولید کند.در بعضی مهدهای کودک نیز از UV برای گندزدایی استفاده می شود ولی باید توجه داشت که مسئولان حق ندارند از اشعه های پرخطر UV مانند نوع B استفاده کنند.یکی از مشکلات حاد در ارتباط با UV دستگاه های برنزه کننده است. در این دستگاه ها ٩٥ درصد اشعه ماوراء بنفش باید از نوع A و حداکثر ٥ درصد از نوع B باشد؛ چون UVB بسیار پرانرژی و پرخطر است. اما به این دلیل که UVB بیشتر در پوست نفوذ و در نتیجه سریع تر آن را برنزه می کند، در نتیجه تولیدکنندگان این دستگاه ها به منظور سودجویی سعی می کنند دستگاه را به گونه ای طراحی کنند که UVB بیشتری تابش کند. بنابراین هرچند به ظاهر در این دستگاه ها پوست سریع تر برنزه می شود ولی بدون تردید احتمال بروز خطراتی از جمله سرطان بیشتر می شود. در واقع پرتوهای UV به هیچ عنوان نباید در عرصه های پزشکی به کار گرفته شود و فقط در زمینه های بهداشتی می توان از آن استفاده کرد و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، باید از هرگونه کاربرد پزشکی این اشعه جلوگیری کرد. وزارت بهداشت ایران نیز طی ابلاغیه ای به گمرک، ورود این نوع دستگاه ها را به کشور ممنوع کرده است ولی متاسفانه همچنان به طور گسترده وارد می شود.
نکته مهم دیگر در عرصه حفاظت در برابر پرتوهای مضر آن است که مردم باید یاد بگیرند تا حد امکان در ساعات ١٠ صبح تا ٤ بعد از ظهر در معرض آفتاب قرار نگیرند یا حداقل در سایه باشند؛ هرچند در سایه هم بدن به میزان ٥٠ درصد پرتوگیری دارد. حضور در فضاهای پوشیده نیز چون بدن فقط ١٠ درصد پرتوگیری دارد، مناسب است. اما به عنوان مثال در ساحل دریا پرتوگیری ٢٥ درصد از حالت عادی بیشتر است؛ به همین دلیل سوختگی پوست در این مناطق در صورتی که حفاظت نشود، بسیار سریع اتفاق می افتد.UVحتی تا ٤٠ سانتی متری سطح آب نیز نفوذ می کند. استفاده از لباس های پوشیده، کلاه و عینک از جمله راهکارهای حفاظتی در این زمینه است حتی در اروپا استفاده از عینک یک الزام قانونی است. براساس جدیدترین یافته های علمی، اگر پوست انسانی فقط ٥ بار در طول عمرش بر اثر آفتاب بسوزد، در زمره افراد دارای ریسک بالای ابتلا به بیماری های شدید پوستی قرار خواهد گرفت.
در اروپا سازمان های هواشناسی ایندکس UV را به اطلاع مردم می رسانند یعنی چه مناطقی اشعه بیشتری دریافت می کنند ولی متأسفانه سازمان هواشناسی ما چنین اطلاعاتی را به مردم نمی دهد.
؛تابش های الکترومغناطیسی
؛مهندس گورانی می گوید: حتی سیمی که از زیر سطح دیوار عبور کرده، دارای تابش های الکترومغناطیسی است؛ بنابراین زمانی که به دیوار تکیه می دهید در میدان تابش آن قرار می گیرید. زمانی که یک وسیله برقی خاموش ولی دو شاخه آن به پریز برق است، دارای میدان الکتریکی می باشد ولی به محض روشن شدن ، میدان مغناطیسی نیز در اطراف آن ایجاد می شود. هرچه ولتاژ یک وسیله بیشتر باشد، میدان مغناطیسی آن شدیدتر است. شاید بسیاری از ما در مورد امواج خطرناک منتشر شده از دکل های فشار برق قوی مطالبی شنیده باشیم اما آیا می دانستید که طبق نتایج تحقیقات علمی، میدان مغناطیسی یک سشوار روشن چندین برابر میدان مغناطیسی ایجاد شده در زیر یک دکل برق است؛ میدان مغناطیسی ناشی از ماشین لباسشویی نیز به همین گونه است بنابراین توصیه می شود هرگز کودک خود را در نزدیکی ماشین لباسشویی روشن نخوابانید.میدان مغناطیسی باعث گرم شدن بافت های بدن می شود، هرچه بافت دارای رگ و جریان خون کمتری باشد، میزان افزایش دمای آن بیشتر است. به عنوان مثال چشم دارای رگ های خونی بسیار کمی است و به همین دلیل گاه دیده شده که قرار گرفتن در معرض پرتوهای الکترومغناطیسی شدید، مایع درون چشم را به جوش آورده است. بنابراین باید با دقت کافی از این وسایل استفاده کرد.

؛بهداشت کار با اجاق مایکرو ویو
؛در این دستگاه ها یک مولد موج مایکروویو وجود دارد که ٣ هزار مگا هرتز فرکانس تولید می کند. این فرکانس باعث تحرک شدید ملکول های آب می شود، این تحرک اصطکاک بسیار زیادی تولید می کند و این اصطکاک باعث تولید گرمای بسیار زیاد و حرارت بالایی می شود بنابراین ماده غذایی در این درجه حرارت می پزد.غذاها و مایعات درون مایکروفر با این که دمایشان به بیش از ١٠٠ درجه می رسد، اما نمی جوشد اما اگر ظرف محتوی غذا یا مایع تکان بخورد، مانند یک انفجار تمام محتویات داغ آن به اطراف پراکنده می شود.

بنابراین تا زمانی که مایکروفر روشن است ظروف داخل آن را تکان ندهید. از طرف دیگر حتما منفذی برای خروج گرما از مواد غذایی ایجاد کنید به عنوان مثال سیب زمینی، گوجه فرنگی یا بادمجان را سوراخ کنید و در فر بگذارید، تا حد امکان زمانی که مایکروفر روشن است، نگذارید کودکان در جلوی آن بایستند و خودتان هم حداقل ٥٠ سانتی متر فاصله با دستگاه را رعایت کنید.غذای پخته شده درون مایکروفر را ٣٠ ثانیه پس از خروج، مصرف کنید.همچنین پیش از خوردن حتما غذا را هم بزنید اطراف و داخل فر را همیشه تمیز نگه دارید، چون هر نوع کثیفی می تواند باعث نشت امواج مایکروویو شود. ظروف فلزی درون دستگاه نگذارید و سنجاق های فلزی را نیز از روی غذا یا هر ماده پختنی بردارید، زیرا هنگام روشن شدن مایکروفر، این سنجاق ها مانند آنتن عمل می کند و اشعه را می تاباند و حتی می تواند تولید جرقه کند.به گفته مهندس گورانی، باید فرهنگ سنجش میزان اشعه تابش شده از دستگاه ها (چگالی سنجی) در ایران نهادینه شود.

منبع : سایت خبر نگار